به نقل از «مهر»

گرامیداشت سیروس طاهباز در کتابخانه ملی برگزار شد

تاریخ انتشار: ۱۴ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۲۶۱۴۹۲

به گزارش خبرگزاری مهر، دومین نشست محفل ادبی کتابخانه ملّی با حضور ۲۶ نفر از نویسندگان، شاعران و منتقدان ادبی برگزار شد. در این محفل ادبی تعدادی از شاعران به شعرخوانی پرداخته و برخی از نویسندگان نیز کتاب‌های تازه منتشر شده خود را معرفی کردند. اشاره به آثار و خدمات برخی از مؤلفان و فعالان فرهنگ و ادب کشور از برنامه‌های دومین محفل ادبی کتابخانه ملّی ایران بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

یاد و خاطره ادیب برجسته زنده‌یاد سیروس طاهباز در این نشست گرامی داشته شد.

گزارش حاضر خلاصه‌ای از صحبت‌های برخی از حاضران در محفل ادبی کتابخانه ملّی ایران است.

محفل ادبی کتابخانه ملّی به دنبال تقویت جریان ادبی کشور است

علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، در دومین محفل ادبی کتابخانه ملّی ایران بیان کرد: طرح برگزاری محفل ادبی با مشورت مدیران فرهنگی طرح‌ریزی شده و صرفاً برای نقد و بررسی کتاب‌ها نیست، امیدواریم نقش مؤثری در تقویت جریان ادبی کشور برداریم و کمک کنیم فعالیت‌های حوزه فرهنگ و ادب در رسانه‌ها جایگاه بهتری داشته باشند.

وی افزود: کمک به جریان نقد سالم، کمک به رشد نیروهای جوان در حوزه فرهنگ و ادب و کمک به رفع مشکلات آثار ادبی ازجمله اهداف برپایی محفل ادبی در کتابخانه ملّی ایران است. امیدواریم با همکاری اهالی فرهنگ و ادب، اثرگذاری محفل ادبی کتابخانه ملّی را بیشتر کنیم. بنا داریم نشست بعدی محفل ادبی را در اردیبهشت‌ماه و در حاشیه نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار کنیم.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران با اشاره به برخی از کتاب‌های معرفی شده در محفل ادبی، گفت: مرضیه محمدزاده جزو معدود نویسندگانی است که نوشته‌های خود را به صورت مستند کار کرده و معمولاً از چندین منبع دست اول برای ارجاع مطالب، استفاده کرده است، برخی از نوشته‌های ایشان به موضوعاتی اختصاص دارد که کمتر به آن توجه شده است؛ ازجمله کتاب ام سلمه که به زندگی همسر رسول الله (ص) و کتاب دوزخیان جاوید که به سرگذشت سپاه مقابل سیدالشهدا (ع) پرداخته است.

محفل ادبی کتابخانه ملّی در راستای اعتلای فرهنگ و ادب کشور گام برمی‌دارد

حجت‌الاسلام محمدرضا زائری رئیس اندیشگاه فرهنگی کتابخانه ملّی ایران، در دومین محفل ادبی کتابخانه ملّی ایران گفت: محفل‌های ادبی زیادی در کشور برگزار می‌شود، اما تلاش داریم محفل ادبی کتابخانه ملّی ایران از لحاظ محتوا و شکلی متفاوت‌تر از محافل ادبی دیگر بوده و کمکی در راستای اعتلای حوزه فرهنگ و ادب انجام دهیم.

زائری در ادامه پیش از معرفی کتاب افزود: دکتر محمدزاده نویسنده کتاب «ام‌سلمه همدم وحی» در خانواده‌ای ادیب و فرهنگی پرورش یافته که این اثر برگرفته از پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد نویسنده است، تولید و نشر آثاری درخصوص حضرت ام سلمه از تأکیدات مقام معظم رهبری بوده که توسط نویسنده این کتاب اجابت شده است. دانشنامه شعر عاشورایی، دیگر اثر برجسته مرضیه محمدزاده است که حاصل تلاش‌های چندین ساله این محقق است و از رساله مقطع دکتری ایشان استخراج شده است.

شخصیت ام سلمه در نگاه پژوهشگران مغفول مانده است

مرضیه محمدزاده نویسنده و پژوهشگر تاریخ اسلام در معرفی کتاب ام سلمه همدم وحی عنوان کرد: حضرت ام‌سلمه از دیدگاه شیعیان بعد از حضرت خدیجه، دومین بانوی همدم رسول الله (ص) محسوب می‌شود و از دیدگاه اهل تسنن نیز جزو راویان حدیث و فقیه محسوب می‌شوند. حضرت ام‌سلمه عمری طولانی و بابرکت داشته و علاوه بر رسول‌الله محضر ۵ امام را درک کرده‌اند.

وی اضافه کرد: تمامی مطالب و روایت تاریخی مهاجرت مسلمانان از زبان ام سلمه بیان شده است و ایشان بانوی باسواد و ادیبی بوده‌اند که در غزوات همراه رسول خدا بوده و طرف مشورت رسول الله بوده و تدبیر و درایت ایشان مورد تحسین پیامبر (ص) قرار گرفته است. ام سلمه بعد از رسول خدا نیز همواره در کنار اهل بیت (ع) بوده و با مطالعه زندگانی این بانو، تاریخ صدر اسلام را می‌توان درک کرد، بیش از ۵۰۰ حدیث نبوی از ایشان نقل شده‌است که بیشتر این احادیث در حوزه زنان و خانواده می‌باشد. با توجه به جایگاه و نقش ام سلمه در تاریخ اسلام، ایشان مظلوم واقع شده و کمتر مورد توجه پژوهشگران و نویسندگان واقع شده‌اند.

حکیم سنایی وارد کننده عرفان شیعی به شعر فارسی است

سعید یوسف نیا نویسنده کتاب «خورشید شبگرد» اشاره کرد: سنایی غزنوی شاعری جریان‌ساز است که شعر فارسی را می‌توان به دوران قبل و بعد از وی تقسیم کرد، حکیم سنایی غزنوی شاعری است که برای اولین بار شعر را با عرفان آمیخته و به خصوص عرفان شیعی را در شعر جای داده است.

وی تصریح کرد: سنایی غزنوی شعر را از دربار پادشاهان خارج می‌کند و مدح را کنار گذشته و مفاهیم فراتری به شعر وارد می‌کند، ادامه دهنده شعر غزنوی را می‌توان عطار دانست، بعد از عطار نیز مولوی ادامه دهنده راه عطار و سنایی می‌باشد.

یوسف‌نیا تأکید کرد: شاعران راز و اسرار را وارد شعر کرده اما با پیشرفت فناوری دیگر راز و اسرار کمرنگ شده و موجب شده است ستارگان، آسمان و دیگر پدیده‌ها برای ما غریب و جذاب نیست، اما اکنون وظیفه شاعر، آشنایی زدایی است تا بار دیگر نگاه جدیدی به پدیده‌ها داشته باشیم و شعر حلاوت جدیدی داشته باشد.

کتاب خورشید شبگرد دربردارنده‌ی گزیده‌ای از سروده‌های سعید یوسف نیا، در قالب اشعار نو، غزل و ترانه است.

گرامیداشت یاد و خاطره سیروس طاهباز در جمع ادیبان کتابخانه ملّی

وجیهه سامانی نویسنده کتاب خواب باران در ادامه محفل ادبی کتابخانه ملّی ایران گفت: سیروس طاهباز متولد ۱۳۱۸ و درگذشته ۲۵ اسفند ۱۳۷۷ بوده که در خانه نیما یوشیج در روستای یوش به خاک سپرده شده است. وی تمام عمر خود را صرف جمع‌آوری و نشر شعرهای نیما یوشیج کرده است. این نویسنده ترجمه‌های متعددی را نیز در کارنامه خود دارد و در دهه ۷۰ کلاس‌های داستان نویسی برگزار می‌کرد.

سامانی با ذکر خاطره‌ای به توجه مرحوم طاهباز به استعدادهای جوان اشاره کرد و گفت: طاهباز تلاش زیادی برای گسترش ادبیات ایران انجام داده است و تلاش پدرانه‌ای در تربیت شاگردان خود داشتند.

رمان «سلمان ما» روایت جایگاه ممتاز سلمان فارسی نزد پیامبر است

رضا کاشانی اسدی نویسنده رمان «سلمان ما» در این محفل ادبی مطرح کرد: سلمان ما براساس زندگی سلمان فارسی تألیف و از سوی انتشارات سوره مهر چاپ و منتشر شده است. این رمان درباره ابعاد مختلف شخصیت سلمان فارسی است که پس از جست‌وجوی فراوان، اسلام را به‌عنوان دین خود انتخاب کرد.

کاشانی عنوان کرد: اثر حاضر در ۳ فصل تدوین شده و روایتگر مراحل مختلف زندگی این شخصیت تاریخی از دوران کودکی تا زمان رحلت ایشان است. سلمان فارسی جایگاه ممتازی در بین صحابه داشته است، تا جائیکه تعبیر منّا اهل البیت برای وی به کار برده شده که برای هیچ‌کدام از صحابه به کار نرفته است.

مهدی مظفر ساوجی نویسنده و مترجم دیگر سخنران این محفل گفت: کتاب غزل اجتماعی معاصر ریشه در گفتگوهای متعدد نویسنده با استاد شفیعی کدکنی دارد که غزل فارسی را از رودکی تا به امروز مورد بررسی قرار داده است. این کتاب از چندین مقاله تشکیل شده که غزلیات شاعران دوران معاصر از مشروطه تا سال ۱۴۰۰ از لحاظ اجتماعی بررسی شده است.

معرفی کتاب‌هایی از نویسندگان حاضر در محفل ادبی

طیبه شامانی نویسنده کتاب کوچک‌مرد در محفل ادبی کتابخانه ملّی ایران گفت: کتاب کوچک مرد را انتشارات مکتب حاج قاسم منتشر کرده است. این کتاب در خصوص شهید سردار حاج قاسم سلیمانی نوشته شده و گوشه‌هایی از زندگی حاج قاسم سلیمانی را برای کودکان تبیین کرده است. در این کتاب، یک سال از زندگی حاج قاسم وقتی ایشان حدوداً ۱۲ سال داشته، برای کودکان شرح داده شده است. کتاب کوچک مرد در قالب قصه منظوم و دنباله‌دار نوشته شده است. حاج قاسم زمانی که حدوداً ۱۲ سال داشته است، متوجه می‌شود که مشکلی در خانواده به وجود آمده است. ایشان برای رفع آن مشکل اقدام می‌کند و از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کند.

در ادامه حجت‌الاسلام حمید سبحانی صدر گفت: بنده در حوزه تاریخ اسلام و تاریخ معاصر اقدام به شرح حال نگاری علما می‌کنم، در شرح حال نویسی باید توجه کرد که گسستی بین نسل فعلی و نسل گذشته در حال رخ دادن است، از این رو تاریخ نگاری و توجه به شرح حال گذشتگان مهم است. کتاب «در مسیر نهضت» روایت تاریخ ۲۰۰ ساله مبارزات علمای تهران است که شرح حال علمای تهران پیش از این در کتابی دیگر چاپ و منتشر شده بود.

همچنین الهام نجمی شاعر به معرفی یک کتاب متفاوت پرداخته و توضیح داد: کتاب «حاج قاسمی که من می شناسم» خاطراتی از حجت‌الاسلام علی شیرازی نماینده سابق ولی فقیه در سپاه قدس پیرامون اقدامات و رفتار حاج قاسم سلیمانی است. حجت‌الاسلام علی شیرازی در «حاج قاسمی که من می‌شناسم» خاطرات نزدیک به چهل سال رفاقت با شهید حاج‌قاسم سلیمانی را در گفتگو با سعید علامیان بازگو کرده است. این کتاب علاوه بر بررسی شخصیت حاج قاسم سلیمانی و برخی از مفاهیم مانند شهادت، رشادت، وطن پرستی را برای نسل‌های جدید تبیین کرده است.

در ادامه این محفل ادبی، قادر طراوت پور گفت: کوهزاد مجموعه شعر عاشقانه با رویکرد شعر روستایی است که توسط انتشارات شهرستان ادب منتشر شده است، سبک شعر روستایی در بین عموم محبوب است، اما بیشتر شاعران شعر عاشقانه شهری می‌سرایند و کمتر به شعر عاشقانه روستایی توجه شده است.

یکی از دستاوردهای سده اخیر در شعر فارسی، تولد شعر نیمایی بود انسان‌های بزرگی در این حوزه ظاهر شده و نقش آفرینی کردند.

بر اساس پژوهشی که در این حوزه انجام داده‌ام شاعران نیمایی ۸۰ درصد از دستاوردها و عصاره شعر کلاسیک را به کار گرفته‌اند، امروز روزی است که شاعران شعر کلاسیک معاصر می‌توانند از دستاوردهای شعر نیمایی استفاده کنند.

گشت و گذار متفاوت با استانبولچی

معصومه صفایی‌راد نویسنده کتاب «استانبولچی» ضمن معرفی کتاب خود بیان کرد: در این کتاب تجربیات خود و همسرم را از حضور در دهه نخست محرم در شهر استانبول، به مخاطبان عرضه کردیم.

گفتنی است در این ده روز صفایی راد و شفیعی که عکاس است و اتفاقاً عکس‌های کتاب هم به دست او گرفته شده، به اماکن مختلف در استانبول سر زدند و در عزاداری‌های مردم استانبول که با سبک و سیاقی متفاوت انجام می‌شود، شرکت کرده‌اند.

استانبولچی سال ۱۴۰۱ توسط سوره مهر در قطع رقعی و ۲۹۶ صفحه منتشر شده است.

سید مسعود علوی نویسنده کتاب «با کمال افتخار ایرانی‌ام» نیز در این محفل گفت: تمام اشعار این کتاب تقریباً در یک شب سروده شده است، این مجموعه برخاسته از عشق به میهن و کشور محبوب ایران است. مجموعه «با کمال افتخار ایرانی‌ام» ازسوی انتشارات فرادید منتشر شده است.

شعرخوانی شاعران در محفل ادبی کتابخانه ملّی

در دومین نشست محفل ادبی کتابخانه ملّی، مریم عربلو، رباب کلامی، صبا فیروزی، عبدالرحیم سعیدی راد، لیلا حضرتی، سید احمد معصومی نژاد و سمانه رحیمی به شعرخوانی و معرفی کتاب پرداختند.

همچنین صهبا شاعری از نونهالان شاعر نیز در این محفل به شعرخوانی پرداخت.

پخش کلیپ گرامیداشت یاد و خاطره درگذشتگان و تبریک به متولدان اسفندماه بخش دیگری از دومین نشست محفل ادبی کتابخانه ملّی ایران بود.

کد خبر 5725746

منبع: مهر

کلیدواژه: مقام معظم رهبری سازمان اسناد و کتابخانه ملی سیروس طاهباز علیرضا مختارپور کتاب و کتابخوانی معرفی کتاب موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران نقد کتاب تازه های نشر به عشق مهدی سامانه خرید از کتابفروشی نمایشگاه کتاب هند نمایشگاه بین المللی کتاب تهران نیمه شعبان 1401 ادبیات جهان رونمایی کتاب انتشارات به نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حاج قاسم سلیمانی منتشر شده سیروس طاهباز نویسنده کتاب محفل ادبی حجت الاسلام سلمان فارسی فرهنگ و ادب معرفی کتاب رسول الله ی نویسنده ام سلمه کتاب ها شرح حال

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۲۶۱۴۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شرحی بر قدیمی‌ترین فهرست‌نامه‌های کتابخانه آستان قدس رضوی/خدمتی به گذشته، امروز و آینده

وقتی درباره فهرست منابع یک کتابخانه صحبت می‌کنیم، بیشتر ما درک اندکی از موضوع صحبتمان در این باره داریم و تقریباً می‌دانیم فهرست یک کتابخانه، لیست منظمی از کتاب‌ها و سایر مدارک موجود در آن است و همان‌طور که فهرست یک کتاب نشان‌دهنده محتویات داخل آن است، فهرست کتابخانه نیز منابع موجود در آن را معرفی می‌کند. این فهرست منظم در گذشته شبیه سیاهه‌ای بوده که ممکن است ما از وسایل داخل یک مکان بنویسیم، اما در حال حاضر این فهرست شامل اطلاعات متعدد و متنوعی از قبیل نام نویسنده، عنوان، ویرایش، ناشر، تاریخ انتشار، مشخصات ظاهری، موضوع و محل بایگانی مدرک مورد نظر است. اطلاعاتی که سهولت دسترسی مراجعان به یک اثر را نه تنها با نام کتاب که به کمک سایر اطلاعات آن مانند نام نویسنده یا موضوع، ممکن می‌کند. همان‌طور که گفته شد، از گذشته‌های دور، گردانندگان کتابخانه‌ها یا صاحبان آن‌ها فهرست‌هایی از منابع موجود در آن‌ها تهیه می‌کرده‌اند. عملی که در کتابخانه‌های کشورهای اسلامی نیز انجام شده است. از فهرست‌های گذشته مانند فهرست کتابخانه مأمون عباسی فقط نامی در متون آمده، اما اینکه این فهرست‌ها به چه شکل تهیه شده و یا شامل چه کتاب‌هایی بوده، مطلبی در اختیار پژوهشگران نیست.

کتابخانه مبارکه حضرت امام ابوالحسن علی بن موسی‌الرضا(ع)

ازجمله سیاهه‌هایی که باقی مانده، فهرست کتاب‌های کتابخانه آستان قدس رضوی است. کتابخانه آستان قدس رضوی یکی از قدیمی‌ترین کتابخانه‌های جهان اسلام است که آثار آن از گذشته مورد توجه دانشمندان و پژوهشگران بوده است.  بر کسی پوشیده نیست که این کتابخانه به دلیل همجواری با حرم مطهر امام رضا(ع) و موقوفات بسیار آن شکل گرفته و رشد کرده و به عظمت امروزش رسیده است. حضور همین کتب وقفی موجب شکل‌گیری فهرست‌های متعدد از منابع این کتابخانه شده است. اهمیت این فهرست‌ها از این نظر است که می‌توان گفت آن‌هاتنها فهرست‌های به‌جامانده از کتابخانه‌ها در ایران قدیم هستند. از کتابخانه‌های دوره صفویه فهرست‌هایی با این مشخصات فعلاً موجود نیست و از دوره قاجار نیز فقط چند فهرست داریم که قابل مقایسه با فهرست‌های کتابخانه آستان قدس هستند. الهه محبوب در مقاله «فهرست‌های کتابخانه آستان قدس رضوی از صفویه تا قاجار» فهرست‌های موجود از کتابخانه آستان قدس را به چند دسته تقسیم کرده و به ذکر موارد مهم این فهرست‌ها در سه دوره زمانی صفویه، افشاریه و قاجار پرداخته است.

قدیمی‌ترین سیاهه کتاب‌های کتابخانه رضوی

براساس این گزارش، قدیمی‌ترین فهرست این مجموعه متعلق به سال‌های 1007 تا 1010 هجری قمری است. در این فهرست که با عنوان «تفسیر تحویل صاحب جمعان بیوتات روضه منوره...» آغاز شده، موجودی کتابخانه به تفکیک آمده است. نویسنده فهرست گویی بیشتر به خصوصیات ظاهری کتاب‌ها توجه کرده و آن‌ها را به صورت قرآن‌های جلددار، بدون جلد، کتب جلددار، کتب بدون جلد، تفاسیر، سی‌پاره‌ها و مصاحف و سایر کتب دسته‌بندی کرده است. این فهرست همچنین صورتی از اموال کتابخانه شامل رحل‌های موجود در حرم مطهر و کتابخانه و سی‌پاره‌دان‌ها را در خود دارد. در هر مورد، قطع، تعداد سطور، خصوصیات خطی، نوع ،و نوع تذهیب و همچنین نام واقف آمده است. گاهی شروط وقف کتاب نیز در فهرست ذکر شده است. کتابدار غیر از این اطلاعات به شرح امانت نیز پرداخته است. این نشان می‌دهد کتابدار با توجه به این فهرست، کتاب را به امانت و یا از مکان مربوط تحویل می‌گرفته: «قرآن وقفی مسماه زهراباجی مشروط بر آنکه در شرفیه مخصوص سلطان حیدرمیرزا در حرم تلاوت نمایند».

فهرستی از علوم کثیره موجود و مخزون

فهرست متعلق به دوره افشاریه سندی است در 28صفحه که کاتب آن به ذکر تعداد کتب و خصوصیات آن‌ها پرداخته است. در این فهرست نام کتب قرآن، فهرست خطوط ائمه(ع) و کتب وقفی و امانی و همچنین فهرست کتب وقفی شاه‌عباس با عنوان «بندگان سکندر نشان» آمده است. دیگر فهرست مشهور کتابخانه آستان قدس رضوی فهرست‌های موجود در دوره قاجار است. برخی از این‌ها به دستور متولیان و به صورت کتابچه مستقل و یا همراه با سایر موجودی کل حرم (مثل فهرست دفتر عضدالملکی) تهیه شده و یا در کتب افرادی که از کتابخانه بازدید کرده‌اند به‌طور خلاصه (سفرنامه خانیکوف) و یا مفصل (مطلع‌الشمس) آمده‌اند. «مطلع‌الشمس» یکی از کتاب‌های نوشته شده توسط «محمدحسن اعتمادالسلطنه» ملقب به «صنیع‌الدوله» است. این کتاب در سه جلد نگاشته شده و موضوع آن، گزارش یکی از سفرهای ناصرالدین‌شاه قاجار به شهر مشهد است. اما جلد دوم این کتاب در این گزارش مورد توجه ماست که به مشهد و آستان مقدس علی بن موسی‌الرضا(ع) اختصاص دارد و در آن به مشهد، آثار و ابنیه حرم مطهر و کتیبه‌های آن و شرح حال بزرگان شهر می‌پردازد و در پایان، فهرست جامعی از کتاب‌های موجود در کتابخانه‌های آستان قدس رضوی در آن گردآوری شده است. این فهرست در زمان تولیت میرزا سعیدخان مؤتمن الملک به سال 1296ه.ق تنظیم شده است. اعتماد السلطنه در مقدمه فهرست، چگونگی یافتن فهرست را شرح داده: «درحین تألیف جلد ثانی کتاب مطلع‌الشمس، فهرست جمیع نسخه‌ای که فعلاً در کتابخانه مبارکه حضرت امام ابوالحسن علی بن موسی‌الرضا علیه الصلوةوالسلام از علوم کثیره موجود و مخزون است بدست آمده، اگر چه صورت آن فهرست چندان مصحح نبود ولی به قدر می‌شود منقح ساخته ثبت و الحاق آن پرداخته شد». البته نویسنده در این فهرست تنها نام و موضوع کتاب‌ها را آورده و ظاهراً آن را از روی فهرس‌تهای کتابخانه یادداشت‌برداری کرده است.

خدمتی به گذشته، امروز و آینده

 فهرست‌های فوق نشان می‌دهد کتابخانه آستان قدس رضوی از همان آغاز شکل‌گیری دارای نظمی خاص در ساماندهی بوده و افرادی آشنا به امور نسخه‌شناسی بوده‌اند که این فهرست‌ها را تهیه می‌کرده‌اند. جز این، فهرست کتب می‌توانند ما را به جهان اندیشه‌ای مردمان در گذشته برسانند. درواقع فهرست‌نویسان تنها به مردمان دوره خود خدمت نمی‌کنند و به نوعی به آیندگان نیز سود می‌رسانند. اینکه در آن روزگاران چه کتبی نوشته می‌شده و مورد توجه علما و اندیشمندان بوده و مردمان نیز بیشتر چه کتبی را اهدا و وقف می‌کرده‌اند. دیگر نکته مهم در این فهرست‌ها شرح ویژگی جلدها و تذهیب و خط کتب است که می‌تواند در خصوص هنر مجلدسازی و تذهیب اطلاعاتی را در اختیارمان بگذارد. نام و جایگاه واقفان نیز چهره اجتماعی مردمان آن روزگار را ترسیم می‌کند.

آزاده خلیلی